کالیمبا از جمله سازهایی است که در سال‌های اخیر در کشورهای مختلف از جمله ایران بسیار محبوب شده است. مثل هر ساز دیگری، کالیمبا هم نیاز به کوک کردن دارد تا صدایی که از ساز می‌شنوید صدایی دلنشین و استاندارد باشد.
کوک کردن کالیمبا فرایند ساده‌ای دارد و حتی اگر یک نوازنده‌ی مبتدی هستید و اطلاعاتی زیادی در مورد موسیقی ندارید از طریق این راهنما به راحتی می‌توانید کوک کالیمبا را در هر مدل و تعداد کلیدی که باشد انجام دهید.
نکات کلیدی در کوک کردن کالیمبا:
آشنایی با کوک و نت‌های موسیقی
اگر یک نوازنده‌ی مبتدی هستید احتمالا از شنیدن واژه‌ی کوک کردن کمی سر در گم شده‌اید. کوک کردن در واقع فرایند رایجی است که در تمام سازهای موسیقی از جمله کالیمبا انجام می‌شود. نوازنده‌ی کالیمبا با کوک کردن ساز خود مشخص می‌کند که هر تیغه باید چه نت موسیقی را به صدا در بیاورد. اینکه هر تیغه‌ی کالیمبا باید چه صدایی داشته باشد یک استاندارد از پیش‌تعیین شده و ثابت است که به آن کوک کالیمبا می‌گویند.
نت‌های موسیقی اسامی خاص خود را دارند و این اسامی روی هر تیغه کالیمبا نوشته شده است تا در هنگام کوک کردن کالیمبا بتوانید تیغه را دقیقا به شکلی تنظیم کنید که همان صدا را داشته باشد. الفبای موسیقی به ترتیب دو (C)، ر(D)، می (E)، فا (F)، سل (G)، لا (A)، سی (B)، است. دقت کنید که نام لاتین یا همان انگلیسی نت‌ها، اصلی‌ترین ابزاری است که در ادامه برای کوک کالیمبا از آن استفاده می‌کنیم.
چکش و تیونر، ابزارهای مورد نیاز برای کوک کالیمبا
برای کوک کالیمبا نیاز به دو ابزار بسیار مهم داریم: چکش کالیمبا و تیونر.
ما برای کوک کردن کالیمبا از چکش استفاده می‌کنیم و ضربات آرامی را به بالا یا پایین تیغه‌های کالیمبا می‌زنیم تا تیغه‌ها کمی حرکت کنند. این حرکت باعث می‌شود که صدای هر تیغه تغییر کند و در نت موسیقی مورد نظر که همان کوک استاندارد کالیمبا است، تنظیم شود. معمولا چکش کوک کالیمبا همراه با خود کالیمبا و در جعبه‌ی آن ارائه می‌شود. با این حال اگر در جعبه‌ی ساز شما این چکش نیست، می‌توانید از یک چکش ظریف و سبک استفاده کنید.
تیونر یکی دیگر از مهم‌ترین وسایلی است که در کوک کالیمبا به آن نیاز داریم. تیونر نوعی ابزار دیجیتال است که صدای هر تیغه را تشخیص می‌دهد و تعیین می‌کند که این صدا در کدام نت موسیقی است. شما می‌توانید تیونرهای دیجیتال فیزیکی را تهیه کنید یا می‌توانید از اپلیکیشن‌های تیونر رایگان برای اندروید و آیفون استفاده کنید. اگر موبایل شما اندرویدی است، برای دانلود تیونر مناسب کوک کالیمبا اپلیکیشن Tuner & Metronome، و اگر از کاربران اپل هستید اپلیکیشن Tuner Lite را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
مراحل کوک کردن کالیبما:
مرحله ۱: تهیه تیونر
ابتدا اپلیکیشن تیونر را روی گوشی موبایل خود نصب کنید یا یک تیونر فیزیکی تهیه کنید. تفاوتی بین نتیجه‌ی کوک با اپلیکیشن و تیونر فیزیکی وجود ندارد. در نتیجه نیازی نیست حتما برای یک تیونر فیزیکی هزینه کنید.
مرحله ۲: قرار دادن تیونر و کالیمبا کنار هم
کالیمبا و تیونر را کنار هم قرار دهید تا تیونر به راحتی صدای کالیمبا را دریافت کند. دقت کنید که تیونر تمام صدای محیط را دریافت می‌کند پس بهتر است در یک فضای آرام، کالیمبای خود را کوک کنید. تیونر را روشن و آماده کنید. اگر از اپلیکیشن تیونر استفاده می‌کنید حتما مطمئن شوید که برنامه را در حالت تیونر Tuner قرار داده‌اید چرا که اپلیکیشن‌ها ممکن است حالت‌های دیگری مثل مترونوم هم داشته باشند.
مرحله ۳: ضربه زدن به تیغه‌ها برای کوک کالیمبا
می‌توانید کوک کردن را از تیغه‌ی وسطی کالیمبا یعنی بلندترین تیغه شروع کنید که معمولا نت دو (C) کوک می‌شود. با انگشت تیغه را بنوازید. به محض نواختن تیغه، تیونر صدا را دریافت می‌کند و تشخیص می‌دهد که این صدا، کدام نت موسیقی است. اگر تیغه به درستی کوک شده باشد، همان نتی که روی تیغه نوشته شده است، روی تیونر هم نمایش داده می‌شود و عقربه‌ی تیونر در مرکز قرار گرفته و سبز رنگ می‌شود. اما اگر تیغه کوک نباشد باید با وارد کردن ضربه، آن را کوک کنید.
برای کوک کردن هر تیغه‌ی کالیمبا، به کمک چکش به بالا یا پایین تیغه ضربه وارد کنید تا تیونر شما همان نتی که روی تیغه نوشته شده است را نشان دهد. اگر کالیمبای شما مقدار زیادی از کوک خارج شده باشد، لازم است ضربات بیشتری به هر تیغه بزنید تا کوک شود.
معمولا تیونرهای در هر دو مدل اپلیکیشن و فیزیکی، یک عقربه دارند که نشان می‌دهد صدای دریافتی یک تیغه باید چقدر تغییر کند تا تیغه کوک شود. اگر عقربه سمت چپ‌تر از مرکز بود، باید به پایین تیغه ضربه بزنید تا ارتفاع تیغه کم شود و عقربه تیونر به سمت مرکز بیاید. اگر عقربه تیونر سمت راست‌تر از مرکز را نشان می‌داد به بالای تیغه ضربه بزنید تا عقربه‌ی تیونر به سمت مرکز هدایت شود.
تفاوت نمایشگر تیونر وقتی کالیمبا کوک شده و کوک نشده
به شکل کلی در نظر داشته باشید که هرچقدر ارتفاع تیغه‌ی کالیمبا کمتر شود، نت آن تیغه زیرتر می‌شود و هرچقدر ارتفاع تیغه بیشتر شود، نت تیغه بم‌تر می‌شود.
مرحله ۴: بررسی نهایی کوک بودن تیغه‌های کالیمبا
پس از انجام مراحل بالا، با نواختن هر تیغه باید همان نتی که روی تیغه نوشته شده است را روی تیونر خود ببینید. مثلا اگر در حال کوک کالیمبا و تیغه با نت دو (C) هستید، پس از نواختن این تیغه، تیونر هم باید نت دو (C) را نشان دهد که اگر به درستی کوک انجام شده باشد این نت به رنگ سبز نشان داده می‌شود.
نت‌ها و کوک کالیمبای ۱۷ تیغه
کالیبمبای ۱۷ تیغه محبوب‌ترین نوع از کالیمبا است و به احتمال بسیار زیاد کالیمبایی که شما هم از آن استفاده می‌کنید از همین مدل است. معمولا روی تیغه‌های کالیمبا نت‌های هر تیغه نوشته شده است تا هنگام کوک کردن با مشکلی مواجه نشوید. در بعضی مدل‌های کالیمبا هم روی تیغه‌های چیزی نوشته نشده است اما یک برگه‌ی راهنما در جعبه قرار دارد که نت‌های هر تیغه را مشخص کرده است.
کوک کالیمبای ۱۷ تیغه در کلید دو (C) به شکل زیر است:
نت‌های تیغه کالیمبا در کوک استاندارد
اگر دسترسی به راهنمای تصویری نت‌ها نداشتید، خود شما به کمک یک فرمول ساده می‌توانید نت‌های یک کالیمبای ۱۷ تیغه در کلید دو (C) را تعیین کنید. برای این کار از این روش پیش بروید: بلندترین تیغه یعنی تیغه وسط نت دو (C) کوک می‌شود. تیغه‌ی سمت چپ آن، نت ر (D) و تیغه‌ی سمت راست نت می (E) کوک می‌شود. حال به همین ترتیب یعنی یک نت سمت چپ و یک نت سمت راست ادامه دهید تا کالیمبا به شکل کامل کوک شود.
دانلود: می‌توانید فایل نت‌های تیغه کالیمبا در کوک استاندارد را هم دانلود کنید تا هر زمان به آن نیاز داشتید به راحتی بتوانید کالیمبای خود را کوک کنید.
کوک کردن انواع دیگر کالیمبا
همانطور که گفته شد، کالیمبای ۱۷ تیغه که در کلید دو (C) کوک می‌شود رایج‌ترین مدل کالیمبا است. با این حال اگر کالیمبای شما مدل دیگری است یا در کلید دیگری کوک می‌شود اصلا جای نگرانی نیست. کافی است که نت‌های هر یک از تیغه‌ها را دقیقا طبق راهنمای بالا کوک کنید.
کوک کالیمبا در گام‌های دیگر
اگرچه کوک استاندارد کالیمبا ۱۷ تیغه در همان گام دو ماژور است که در بالا توضیح داده شد، اما ممکن است بخواهید ساز خود را گام‌های دیگر هم کوک کنید. دلیل این موضوع می‌تواند ایجاد تجربه‌های جدید و متفاوت روی کالیمبا باشد. معمولا نوازندگانی که دانش ابتدایی موسیقی را دارند به سراغ کوک کالیمبا در گام‌های دیگر می‌روند و برای مبتدیان چندان کاربردی ندارد. با این حال اگر تصمیم گرفتید کالیمبای خود را در گام دیگری کوک کنید، روند کار دقیقا مشابه همین راهنما است و فقط نت هر تیغه تغییر می‌کند که بسته به گام مورد نظر خود باید کالیمبا را کوک کنید.
کالیمبا را هر چند وقت یک بار کوک کنم؟
بر خلاف سازهای زهی مثل گیتار و یوکللی که لازم است پیش از هر اجرا، کوک شوند، کالیمبا به دلیل ساختار فلزی تیغه‌ها معمولا کوک خود را برای مدت طولانی نگه می‌دارد. اگر به کالیمبای خود با قدرت زیادی ضربه نزنید یا ساز از دستتان به زمین نیفتد احتمالا هر ۶ ماه یک بار لازم شود که مجددا کالیمبای خود را کوک کنید.
به شکل یک قاعده کلی در مورد تمام سازهای موسیقی این را در نظر داشته باشید که هرچه استفاده از یک ساز بیشتر باشد و بیشتر با آن بنوازید، نیاز بیشتری به کوک پیدا می‌کند و قطعا کالیمبا هم از این قاعده مستثنی نیست.
بیشتر بخوانید: کالیمبا چیست؟ همه چیز در مورد ساز کالیمبا
