نمودار آکوردهای یوکللی یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری آکوردهای یوکللی است و خیلی به ما کمک می‌کند اما برای رسیدن به مهارت‌ها و توانایی‌های بیشتر برای نواختن ما به سیستم‌های دیگری برای یادگیری احتیاج داریم. شاید در این مرحله از نوازندگی بخواهیم وارد مباحثی چون ملودی‌نوازی شویم و یا بخواهیم یوکللی فینگر استایل را یاد بگیریم. در این مقاله سیستم نت‌خوانی یوکللی را بررسی می‌کنیم و مخصوص بر روی سیستم تبلچر یوکللی تمرکز خواهیم کرد.
نکات کلیدی این مقاله
تبلچر چیست و تبلچر یوکللی چه تفاوتی با تبلچر گیتار دارد؟
تبلچر که در انگلیسی آن را Tablature می‌نامند و به اختصار به آن TAB می‌گویند سیستم نت‌نگاری برای گیتارسیت‌ها و برای نوازندگان سازهای زهای زخمه‌ای است. در این مقاله ما در بیشتر در مورد تبلچر یوکللی یا اوکوله له صحبت می‌کنیم. سیستم تبلچر به جای نشان دادن نتهای استاندارد موسیقی بر روی خطوط حامل، اعدادی را بر روی ۴ خط افقی نشان می‌دهد ( تبلچر یوکللی). هر خط افقی نشان‌دهنده یک سیم یوکللی و هر عدد نشان دهنده فرتی بر روی دسته ساز است. بنابراین با دیدن هر عدد ما متوجه می‌شویم کدام فرت را بر روی کدام سیم بگیریم و ضربه بزنیم.
اما تفاوت تبلچر یوکللی با تبلچر گیتار در این است که تبلچر یوکللی دارای ۴ خط افقی و تبلچر گیتار دارای ۶ خط افقی است علت این اختلاف تعداد خط، تعداد سیم‌های هر ساز است.
تبلچر یوکللی و نت‌نویسی یوکللی
نت‌نویسی یوکللی مانند تمام سازهای دیگر بر روی خطوط حامل است. چنانچه ساز دیگری نواخته باشید یا کمی با تئوری موسیقی آشنایی داشته باشید مطمئنا با خطوط حامل آشنایی دارید. خطوط حامل ۵ خط موازی است که نتهای موسیقی بر روی این خطوط یا بین این خطوط قرار می‌گیرند.
اما در سیستم نت‌نویسی یوکللی در کنار نت‌نویسی استاندارد از تبلچر نیز استفاده می‌شود. در سازهایی مانند یوکللی و گیتار امکان دارد یک نت یا یک صدا در بخش‌های مختلف دسته قرار داشته باشد. برای مثال صدای سیم اول آزاد یعنی نت لا را می‌توان بر روی سیم دوم فرت پنجم و سیم سوم فرت نهم نیز نواخت. به همین علت تبلچر می‌تواند به ما بگوید که نت مورد نظر را کجای دسته بگیریم.
برای نواختن یک اثر موسیقی بر روی یوکللی، وجود تبلچر و نت‌نویسی استاندارد هر دو الزامی نیست اما بودن هر دو به درک ما از چگونه نواختن آن اثر کمک می‌کند.
سیم‌های آزاد یوکللی بر روی تبلچر
تا اینجا با تبلچر یوکللی آشنا شده‌ایم و می‌دانیم که برای نوازندگی یوکللی به تبلچر احتیاج داریم. بهترین نقطه برای نحوه یادگیری خواندن تبلچر یوکللی، یادگیری نحوه نوشتن سیم‌های آزاد یوکللی بر روی تبلچر است. زمانی که می خواهیم نت یک سیم آزاد را بر روی تبلچر نشان دهیم از عدد صفر استفاده می‌کنیم.
برای مثال اگر عدد صفر بر روی بالاترین خط تبلچر قرار گرفته باشد به این معنی است که سیم اول را باید بدون اینکه انگشتی بر روی آن قرار دهیم بنوازیم.
اگر عدد صفر بر روی خط دوم از پایین قرار گرفته باشد این بدین معنی است که باید سیم سوم یوکللی (سیم دو) را به شکل آزاد نواخت.
نتهای یوکللی بر روی تبلچر
دیگر می‌دانیم که برای نشان دادن نتهای سیم‌های آزاد بر روی تبلچر یوکللی از عدد صفر استفاده می‌کنیم. اما برا نشان دادن فرت‌هایی که باید انگشت بر روی آن‌ها قرار گیرد باید چکار کنیم؟
تصور کنید که بخواهیم بر روی سیم اول یوکللی یعنی نت لا به ترتیب فرت‌های ۲ و ۳ را بنوازیم. در این صورت بر روی تبلچر بالاترین خط از سمت چپ به راست عدد ۲ و سپس عدد ۳ نوشته شده است. (در تصویر نمونه ۱) اگر بخواهیم سیم اول فرت ۲ و سپس سیم دوم فرت ۱ را بنوازیم و بعد سیم سوم را آزاد بنوازیم، نحوه نوشتن این نت‌ها بر روی تبلچر بدین شکل خواهد بود. ابتدا روی بالاترین خط از چپ عدد ۲ نوشته خواهد شد سپس با کمی فاصله روی خط سوم از پایین عدد ۱ ( خط سوم از پایین همان سیم دوم یوکللی است) و در آخر سومین عدد یعنی صفر بر روی خط دوم از پایین با کمی فاصله از دو عدد قبلی نوشته شده است ( در تصویر نمونه ۲).
نوشتن نت‌هایی که همزمان نواخته می‌شوند بر روی تبلچر
اما برای نوشتن نت‌هایی که همزمان باید نواخته شوند بر روی تبلچر چه باید کرد؟
مطمئنا در نواختن آرپژهای مختلف بر روی یوکللی متوجه شده‌اید که زمان‌هایی وجود دارد که دو سیم را باید همزمان نواخت. این دو سیم می‌توانند از یکدیگر فاصله داشته باشند و یا می‌توانند در کنار یکدیگر باشند. برای مثال می‌خواهیم سیم ۱ ( A ) و سیم ۲ ( E ) را همزمان باهم بنوازیم. نوشتن این حالت بر روی تبلچر یوکللی بدین شکل است که دو عدد صفر بر روی خط چهارم و سوم ( از پایین) تبلچر نوشته می‌شود اما دقیقا این دو عدد زیر هم نوشته می‌شوند و با فاصله از یکدیگر نوشته نمی‌شوند.
در تصویر پایین نمونه ۱ را ببینید.
اگر این دو نتی که همزمان نواخته می‌شوند بر روی دو سیمی باشند که از یکدیگر فاصله دارند، برای مثال یکی فرت ۱ بر روی سیم اول ( A ) و دیگری فرت ۲ بر روی سیم سوم ( C ) باشد. روی بالاترین خط از پایین ۱ و روی خط دوم از پایین ۲ را قرار می‌دهیم. این دو عدد دقیقا زیر هم نوشته می‌شوند و فاصله از هم ندارند. در تصویر پایین نمونه ۲ را ببینید.
نوشتن آکورد بر روی تبلچر
یادگیری آکوردها از طریق نمودار آکوردها بسیار کار راحتی است. برای یادگیری نحوه خواندن نمودار آکورد این مقاله را بخوانید. اما شاید در یک قطعه بخواهیم آکوردی را با شکلی خاص بنوازیم. برای نوشتن آکورد بر روی تبلچر بدین شکل عمل می‌کنیم. نتهای یک آکورد همزمان اجرا می‌شوند بنابراین باید عدد‌ها را زیر یکدیگر نوشت.
در بخش قبلی یادگرفتیم چگونه دو نت که همزمان اجرا می‌شوند را بر روی تبلچر بنویسیم. در اینجا بیش از دو نت را بر روی تبلچر بنویسیم اما باز از همان قانون استفاده می‌کنیم. برای مثال برای نوشتن آکورد Am روی تبلچر عدد ۲ را روی پایین‌ترین خط که در واقع بالاترین سیم یوکللی که همان سیم چهارم است قرار می‌دهیم. زیر عدد ۲ یعنی خط دوم از پایین صفر، زیر صفر روی خط سوم از پایین صفر و نهایتا روی خط چهارم نیز صفر و تمام این اعداد زیر یکدیگر نوشته می‌شوند. ما با دیدن این تبلچر متوجه می‌شویم که باید آکورد Am را بگیریم و بنوازیم. در تصویر پایین نوشتن چند آکورد را بر روی یوکللی می‌بینیم.
نحوه نوشتن ریتم بر روی تبلچر
در اینجا منظور از ریتم، الگوی ضربه زدن بر روی آکوردها است. تصور کنید که می‌خواهیم نشان دهیم که آکورد F را بگیریم و یک میزان کامل این آکورد را بنوازیم. در این میزان آکورد F ابتدا به شکل یک نت سیاه و سپس دو چنگ و نهایتا یک نت سیاه نوشته شده است.
می‌خواهیم در ارزش زمانی سیاه یک ضربه رو به پایین و در ارزش زمانی چنگ یک ضربه به پایین و سپس یک ضربه به بالا بزنیم. برای نشان دادن نحوه ضربه زدن از فلش‌هایی در کنار این نت‌ها استفاده می‌کنیم. می‌توانید در تصویر پایین نحوه نوشتن ریتم بر روی تبلچر را ببینید.
اسلاید بر روی تبلچر
تکنیک‌های زیادی هستند که ما برای نوشتن آن‌ها بر روی تبلچر باید علائمشان را بدانیم. یکی از این تکنیک‌ها، تکنیک اسلاید است. تکنیک اسلاید به معنای کشیدن انگشتی که بر روی یک فرت نشسته است به فرتی دیگر است. در تبلچر برای نشان دادن تکنیک اسلاید خطی را از عدد فرتی که انگشت روی قرار دارد به فرتی که باید حرکت کند می‌کشیم. به تصویر پایین نگاه کنید که از فرت ۲ بر روی سیم ۱ باید به سمت فرت ۵ بر روی سیم ۱ حرکت کنیم.
به طور کلی هر نوازنده یوکللی باید نحوه خواندن تبلچر یوکللی را بداند. شاید بتوان گفت اکثر آثاری که برای یوکللی تنظیم می‌شوند بر روی تبلچر نوشته می‌شوند. شاید حتی این آثار نت‌نویسی استاندارد نداشته باشند اما مطمئن باشید که تبلچر آن‌ها موجود است. بنابراین یادگیری این سیستم نت‌نویسی یوکللی برای شما واجب است.
